Op 26 mei 2021 heeft het Dagelijks Bestuur van de Stadsregio Parkstad Limburg (bestaande uit de
gemeenten Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Brunssum, Voerendaal, Simpelveld en Beekdaelen) het belang van
een regionale samenwerking op het gebied van vitaliteit en gezondheid in brede zin onderstreept door het
vaststellen van het Regionaal Uitvoeringsprogramma Vie, dat eerder als voorwaarde werd gesteld voor het
toekennen van een subsidie van 4 miljoen euro vanuit de Regio Deal voor Vie.
Of het nu gaat om levensverwachting, arbeidsparticipatie, zorgkosten, overgewicht of beweegnorm, steevast staat Parkstad Limburg aan de verkeerde kant van de lijstjes. In met name de stedelijke gebieden in Parkstad is er sprake van nog ongunstiger cijfers als het gaat over bijvoorbeeld onderwijsachterstanden, laaggeletterdheid en armoede vergeleken met de rest van Limburg en Nederland.
Ook op het gebied van (de ervaren) gezondheid scoort Parkstad laag (67% ten opzichte van 76% landelijk). Gezondheid raakt mensen direct, omdat een slechtere gezondheid veel impact kan hebben op henzelf en de omgeving en vaak gepaard gaat met een slechtere maatschappelijke positie. Gezonde en vitale mensen zijn in staat meer bij te dragen aan de maatschappij en de economie en hebben meer greep op hun leven dan ongezonde mensen. Anderzijds beïnvloeden sociaaleconomische factoren de gezondheid negatief, omdat iemand bijvoorbeeld enorm veel stress ervaart en slechter kan functioneren, doordat hij of zij geen baan heeft of er sprake is van schulden. Gezondheid is één van de draaiknoppen, waar binnen Parkstad bijvoorbeeld wordt ingezet op een intensivering van Kansrijke Start en de implementatie van de Gezonde Basisschool van de Toekomst, maar wordt vooral als een afgeleide gezien van deze sociaaleconomische achterstanden.
Binnen de Regio Deal wordt daarom via programma’s en projecten gewerkt aan het doorbreken van deze sociaaleconomische achterstanden die vaak al generaties lang bestaan, in combinatie met de aanpak van fysieke opgaven in verschillende wijken (renoveren, slopen en opbouwen van de gebouwde omgeving) die samen landen in een integrale gebiedsgerichte aanpak.
Met het Regionale Uitvoeringsprogramma Vie, geeft Vie invulling aan haar (boven)regionale rol op het gebied van Vitaliteit en Gezondheid in brede zin en ondersteunt zij deze door goede voorbeelden op te halen en te versnellen, maar ook door nieuwe oplossingen te bedenken voor oude en bestaande problemen. (Een rol waarin Vie vanzelfsprekend niet treedt in de beleidskeuzes die gemeentes maken. Noch zal vanuit Vie de uitvoering worden overgenomen buiten Kerkrade.)
Een centrale plek om te experimenteren
Fysieke investeringen zijn nodig om niet-fysieke ontwikkelingen mogelijk te maken en te versterken. Tegelijkertijd zijn niet-fysieke ontwikkelingen nodig om fysieke ontwikkelingen te laten slagen. Het een kan niet zonder het ander. Voorbeelden waarin deze fysieke en niet-fysieke ontwikkelingen worden gecombineerd, zijn Heerlen Noord en Rolduckerveld in Kerkrade. Als het gaat om de aanpak van vitaliteit en gezondheid in de meeste brede zin, fungeren zij dus als een soort living labs.
Innovatiehub
Een andere aanpak en benadering van vitaliteit en gezondheid vraagt om innovatie en experimenteerruimte. Voor de ontwikkeling en versnelling van innovatieve ideeën wordt de Vie Innovatiehub ingezet, waarin oplossingen voor problemen rondom gezondheid en vitaliteit worden geïdentificeerd en gedurende het proces meegewerkt wordt om, door anders en innovatief te organiseren zoals bijvoorbeeld via het LEEF Fonds, tot oplossingen te komen. Om te kunnen beschikken over voldoende slagkracht opereert Vie met de Innovatiehub vanuit een aparte, kleine, wendbare organisatie.. De Vie Innovatiehub opereert, afhankelijk van het vraagstuk, steeds met wisselende partners vanuit een netwerkorganisatie waarbij zij een vooral coördinerende rol vervult. Het doel van de Innovatiehub is om kennis en expertise te bundelen en te borgen en met inzet van provinciale, landelijke of Europese subsidies, innovatieve oplossingen te vinden en te ontwikkelen om de gezondheidsachterstanden in Parkstad-Limburg in te lopen.
